Zaterdag 28 september was het eerste FilosofieCafé in de bibliotheek van Capelle a/d IJssel.
Het thema voor de eerste bijeenkomst was “Ruimte”. Voor de opmaat van het gesprek selecteerde ik een Drieluik van 2 korte verhalen van de schrijver en beeldend kunstenaar Armando uit zijn bundel “ultra korte verhalen tot nu toe” “Ter Plekke” en een beeld van de kunstenaar Marc-Antoine Mathieu uit zijn werk “De weg omhoog”
Drie zeer verschillende impressies waarin de kunstenaars spelen met het begrip ruimte. Wijds, kosmisch, aards, individueel, religieus, natuurlijk, relatief, organisch, bouwtechnisch en nog veel meer , hetgeen in het filosofisch gesprek onderzocht wordt.
Het gesprek met de deelnemers kwam tot stand vanuit de vraag “Wat is ruimte ” Onderstaande tekst is een zo nauwkeurig mogelijke weergave van wat er ter tafel kwam, met zo min mogelijk tussenkomst van mij als Socratisch gespreksleider.
Wat is ruimte?
“Ruimte is een dimensie, maar die mensen te boven gaat, we kunnen het niet bevatten. Het is iets wat zo gegeven is en zo complex. Het is kosmische ruimte, het is niet peilbaar, de kosmos, alles wat buiten de aarde is. De aarde is eindig de ruimte is oneindig. “
“Ruimte is de twee lege kamers die ruimte geven nu er 2 kinderen de deur uit zijn. Dit is nu ook ruimte in de tijd, meer tijd, meer energie en…ook weer meer willen. En nu wil ik oneindig veel, lijkt het wel en dan ontdek ik dat die tijd-energie -ruimte beperkt is.”
“Ruimte in je hoofd, geestelijke ruimte, ruimte om iets te willen.”
“Ruimte gaat ook over een grens, want misschien is er niet genoeg ruimte voor alles. Dus je moet kiezen.”
Heeft ruimte iets met kiezen te maken?
“Het is ontdekken wat je met de vrijgekomen ruimte kan doen . Ruimte is vrijheid. Een lege agenda , dat is ruimte. Ruimte is leeg. Meetbaar en /of onmeetbaar. Niks = een lege ruimte.”
“Ruimte is bewegingsruimte en ademruimte. Vrijheid om lucht te hebben. Als er mensen niet zijn is er meer ruimte, dat is lege ruimte. Er zijn ook mensen die te veel ruimte innemen.”
“Ruimte is in tijd. Alle soorten ruimten hebben te maken met openheid en grenzen en afbakening.”
“Ruimte is persoonlijk, soms kan iemand in jouw ruimte komen, dat is dan een bedreiging van je persoonlijke ruimte, jouw bubbel. Dan kan je je eigen ruimte groter maken. In het dagelijks leven valt mij op dat mensen in het openbaar vervoer vaak van plek veranderen. Dan zitten ze eerst hier en dan daar, ze wisselen van ruimte”
Wat is jouw ruimte?
“Mijn ruimte is er als mensen te dicht bij komen, dat is eigen ruimte. Mijn ruimte is relatief.”
Kan je ruimte bezitten?
“Ja dat is jouw persoonlijk ruimte. Het kan ook de ruimte van iemand zijn, een huis of zo. Mijn huis is mijn ruimte en dat betekent dat er geen dingen gebeuren die ik niet wil. Er zijn regels in mijn ruimte, mijn huis.”
“Vroeger stond mijn deur altijd open die doe ik nu vaker dicht en ik bepaal wie er binnen komt.”
“Ruimte heeft ook te maken met je integriteit. Ruimte heeft met energie en respect te maken. …Persoonlijke ruimte zou er niet zijn als er geen mensen zijn. Soms heb je een mentale conditie, waardoor je verward bent over je ruimte , je eigen ruimte en grenzen.”
“Er is ook Publiek ruimte, waar iedereen mag komen .Daar moeten dan wel regels zijn over wat wel en niet mag. Nee, misschien wel niet , je hebt misschien geen regels nodig in die publieke ruimte. Maar, we zijn met zoveel mensen. Als je je eigen huis hebt dan heb je toch regels nodig, want je wil ook dingen delen. Sommige mensen zijn grenzeloos. Hoe komt het dat mensen grenzeloos zijn? Waarom we iets ervaren als grenzeloos, dat is persoonlijk, dat is voor iedereen anders? Als er geen grenzen zijn, of regels, dan ervaren we pas dat iets grenzeloos is, je moet het ervaren. “
“De grens was er altijd, dat hoor bij ons. Dat begint al bij kinderen en baby’s in de baarmoeder, een grens is natuurlijk en vanzelfsprekend. Grenzen zijn er altijd in ruimte. Dat is veiligheid. De baarmoeder is een veilige ruimte. Grenzen zijn een natuurlijk gegeven.”
“Grenzen zijn soms noodzakelijk. De ene gemeenschap zal meer regels nodig hebben dan een andere. Gedachteruimte is oeverloos, die heeft geen grenzen nodig. Gedachten, gevoel en je hard , dat is vrijheid èn ruimte.”
“Grenzen zijn ook bij dieren natuurlijk, honden bakenen hun gebied af.”
Zijn mensen altijd op zoek naar hun eigen ruimte, wat dat is en waar ze die kunnen vinden?
“Vanaf onze geboorte zijn we hiernaar op zoek. Je weet niet beter. Hoe zit dat dan met tweelingen? Ze horen bij elkaar en ontstaan in de zelfde ruimte. Zij geven elkaar veiligheid, maar soms wille ze helemaal geen ruimte delen en gaan ze zo ver mogelijk bij elkaar vandaan.”
“Veiligheid en ruimte is cultureel bepaald. Bijvoorbeeld in Japan lopen de mesne er tegenaan dat ze minder ruimte hebben en daarom is er veel zelfmoord.”
Tenslotte moeten we afronden in het onderzoek, voorlopig. Een logopediste benoemt dat we zoveel woorden hebben vanuit een woord, woorden komen we te kort voor veel soorten ruimte. We hebben onderzoek gedaan naar soort ruimten en ook naar welke kenmerken ruimte eigelijk kan hebben.
Dank voor alle bijdragen van de deelnemer en tot volgende keer , aks we het filosofisch onderzoek staarten naar duurzaamheid.