We beginnen de filosofieles met groep 3 en 4 met een raadsel met een koe en koek. Over letterlijke en figuurlijke betekenis, over mensenwerk en dierenwerk. Over verplichtingen en bestaansrecht. Over herkenning en erkenning, over schuld en onvermogen.
Wat is een koekoek?
Koekoek
“Een koekoek is een koe en een koek. Een koekoek betekent dat je gek bent. Een koekoek zit in een klok en het vogeltje komt eruit . Koekoek is een spel. Koekoek is raar. Het is als een uil een ei legt. De uil zegt oehoe en een duif zegt koekoerikoe, dat is anders.”
Bestaat de koekoek echt?
“Hij bestaat echt want het is een vliegende vogel. Een koekoek zegt echt koekoek koekoek! Sommige uilen zeggen ook koekoek. Een koekoek is ook een klok met een klein huisje en een vogeltje.”
“Als het eruit komt zegt het koekoek. Het vogeltjes heet koekoek omdat het koekoek zegt. De vogel die koekoek zegt is echt, maar in de klok is niet echt. De niet-echte koekoek kan je kopen, hij is in een huisje, niet in een nest. “
koekoeksklok
Wat doet de koekoek in de klok?
“Als de slaaptijd weg is dan maakt de koekoeksklok geluid. Hij roept als je moet wakker worden of je moet eten. Elk uur komt de koekoeksvogel eruit en roept koekoek. Als de koekoek het niet goed doet hebben de mensen dat gedaan.”
Hoe komt dat?
“Soms gaan ze ook in de nacht piepen, maar je moet er wel een batterij inzetten. Als de koekoek het verkeerd doet dan is het de schuld van de mensen, want hij leeft niet. Je moet bij 12 beginnen anders gaat het niet goed. Een echte koekoek kan niet in een klok.”
Ik lees het verhaal van Annie M.G. voor “Waarom koekoek een indringer is”
koekoeksei
Van wie is het ei?
“Het ei is van de koekoeks-moeder en -vader. Nee! alleen van de moeder, omdat die het heeft laten geboren worden. Het ei is van de Rietvogel, maar de koekoek heeft het nest gemaakt. De koekoek wil geen baby dus nam de Rietvogel het ei.
Als het ei uitgekomen is dan weet je wel van wie het is , maar als het dicht is niet.”
Mag je een ei in een ander nest leggen?
“Je mag geen ander ei bij een nest leggen, want anders weet je niet van wie het is. Als je geen nest kan bouwen mag dat. De koekoek heeft geen handen en daarom kan hij dat niet. Als je het vraagt mag je een ei in een ander nest leggen.”
Ziet de vogel het verschil tussen de eieren?
“Ik zie het verschil wel omdat ze er anders uitzien. De grote vogel eet heel veel dus daarom is het ie ook groot. De poep is verschillend maar de moedervogel weet het verschil wel, maar ze moet wel eten geven want ze weet niet van wie de baby is. Er zijn verschillen tussen de vogels want de eiren zijn verschillend; het ene ei is groter dan het andere en de kleur is anders. Het is niet zo slim dat het in een verkeerd nest zit.”
Kan de vogel zorgen voor een andere baby?
“Ja want hij heeft een snavel. Stel dat je geen baby wil en je krijgt hem wel, je kan de baby niet weggooien. De koekoek wou wel een kind maar geen baby. Een uil doet ook koekoek en een duif doet ook zoiets dus het ei kan in dat nest. Een vogel broedt geen ander ei uit.”
Hoe maak je een nest?
Met groep 3 maken we in de kring met elkaar een groot nest van takjes, stenen, wol en wc-papier. Het is het nest van het roodborstje.
Filosofieles ontworpen in samenwerking met Mirjam Poolster.